Om een verantwoord grondbeleid tot uitvoer te brengen moet de gemeente een effectief en strategisch beleid voeren op alle deelterreinen. Jarenlang heeft het accent op een actieve grondpolitiek gelegen. Verwerven impliceerde min of meer automatisch een gegarandeerde afzetmogelijkheid. De afgelopen jaren zijn voor de woningbouwlocaties nagenoeg alle gronden aangekocht. Voor bedrijventerreinen heeft dit waar mogelijk plaatsgevonden. De woningbouw/bedrijvenmarkt is echter in diverse opzichten veranderd: hoewel in de grondverkopen een stijgende lijn waarneembaar is, worden eerder geprognosticeerde opbrengsten niet (volledig) gehaald. Een ontwikkeling die algemeen waarneembaar is en continu onze aandacht blijft hebben.

Maatwerk en flexibiliteit
De bestuurlijke doelstelling kan bij deze tendens niet achterblijven: maatwerk en flexibiliteit zijn de nieuwe sleutelwoorden. Anno 2017 dient het grondbeleid actief richting te geven aan vastgestelde of nader vast te stellen bestuurlijke doelen, daarbij maximaal inspelend op de meest wenselijke ontwikkeling van volkshuisvestelijke, economische, maatschappelijke, sociale, culturele of financiële doelstellingen. Met de vaststelling van de meest recente Nota Grondbeleid 2018-2022 heeft de Raad uitgesproken dat ook voor de komende jaren het grondbeleid gericht blijft op een actief beleid, waarbij vooraf per project of planontwikkelingsgebied een haalbaarheidsstudie c.q. quick-scan wordt verricht met betrekking tot de risico’s en kosten. Per nieuwe situatie wordt dus bekeken of actief dan wel faciliterend grondbeleid wordt toegepast. Daarbij worden voorwaarden gesteld over soort woningen, grondprijzen en dergelijke.

Consequentie nieuw grondbeleid
Als gevolg van de crisis in de woningbouwmarkt en de daarmee samenhangende economische situatie, is in 2011 gekozen voor een enigszins terughoudender actief grondbeleid. Ondanks een steeds duidelijker waarneembaar herstel, zullen de glorietijden van weleer zich waarschijnlijk niet meer aandienen. In die zin wordt voor een, bij de actuele omstandigheden passende, voortzetting van deze terughoudendheid geopteerd. Ook dit is in de Nota Grondbeleid 2018-2022 gecommuniceerd.
Het is een gegeven dat aan de lopende grondexploitaties niets meer te veranderen valt omdat de gronden reeds zijn verworven en investeringen zijn gedaan in aankopen, onderzoeken en bouwrijp maken. Daarom is het nu zaak om de exploitaties binnen de aangehouden looptijden en/of mogelijk nog te verlengen looptijden met een positief resultaat af te ronden. Daarvoor zijn het afgelopen jaar de nodige inspanningen verricht. Inspanningen, die onze blijvende aandacht hebben en die we mogelijk trachten te verbeteren dan wel verder te optimaliseren.
Er hebben onder andere verschillende bouwplanontwikkelingen plaatsgevonden in samenwerking met woningstichtingen en projectontwikkelaars. Verschillende geplande woningbouwprojecten (ontstaan vanuit een bouwclaim vanwege een grondpositie uit het verleden), welke door de slechte verkoopresultaten aanvankelijk niet gestart zijn, zijn inmiddels wel van de grond gekomen. Samen met de ontwikkelaars is bezien in hoeverre een herontwikkeling van kavels en in bepaalde gevallen een andere locatie binnen Waterdael III soulaas kon bieden. Inzet was en is de bouw van verkoopbare woningen zonder ook maar enigszins afbreuk te doen aan de ruimtelijke kwaliteit.

Ontwikkeling grondverkopen
De ervaring leert dat projecten, die geïnitieerd worden door plaatselijke dan wel in de directe omgeving gevestigde initiatiefnemers, zeer succesvol verlopen. Door letterlijk en figuurlijk dicht op de Somerense markt te opereren is het mogelijk gebleken op korte termijn te ontwikkelen, te verkopen en dus te bouwen.
De verkoop van woningbouwkavels stemt tot volle tevredenheid. In totaal is in 2017 voor 4,9 miljoen aan bouwkavels verkocht (ten opzichte van 4,2 miljoen in 2016). Het betreft 82 kavels in 2017 ten opzichte van 79 kavels in 2016.
De grondverkopen van bedrijfskavels waren in 2017 € 1,8 miljoen (in 2016 0,6 miljoen). De stijging in de grondverkopen in 2017 ten opzichte van 2016 komt doordat de voorraad aan bedrijfskavels zo hard slinkt, dat interesse in een bedrijfskavel sneller leidt tot een definitieve verkoop. De kans is immers groot dat bij afzien van aankoop, de bedrijfskavel snel aan een ander is verkocht.

Hoe kan het nog beter?
Hoewel we dus zeker geen reden tot klagen hebben, blijven we nadenken over hoe de voortgang in de verkopen bewaard of verbeterd kan worden. Met andere woorden: op welke wijze kan een potentiële gegadigde geprikkeld worden nu tot aankoop van bouwgrond over te gaan?
In 2014 zijn de Starterslening en de uitgifte van grond in erfpacht als verkoopstimulerende maatregelen geïntroduceerd en in een ludiek jasje gestoken door de campagne "wil je met me bouwen?". Sindsdien blijven we hier opnieuw aandacht aan besteden door deze maatregelen in de schijnwerpers te zetten als de gelegenheid zich voordoet.
Met name de Starterslening mag zich blijven verheugen in een warme belangstelling. Er kan gerust gesteld worden dat het succes van de diverse gerealiseerde projecten voor een groot deel te danken is aan de Starterslening. Inmiddels is ook de eerste erfpachtovereenkomst voor een woningbouwkavel ondertekend.

Ook in het komende nieuwe jaar wordt hard gewerkt aan het blijven promoten van onze stimuleringsmaatregelen. We ervaren een prettige samenwerking met de Dorpscoöperatie Lierop en het Dorpsoverleg Someren-Heide over de voortgang van woningbouw in deze kernen. Zij fungeren op diverse wijzen als eerste postbode tussen partijen, ideeën en initiatiefnemers en wij als gemeente. Een dergelijke samenwerking met de Dorpsraad Someren-Eind staan we ook voor. De Dorpsraad waardeert dit, maar ervaart op dit moment moeilijk aan personen te komen om dit op te zetten.